بررسی عوامل تاثیر گذار در قیمت جهانی و داخلی مس

حجت سلطانی نیم‌رخ

.

فلز مس به‌دلیل برخورداری از ویژگی‌‌های متنوع مانند رسانایی بالا و انعطاف‌پذیری مناسب، بعد از آهن و آلمینیوم سومین فلز پرکاربرد در جهان است. با توجه به کاربردهای گسترده استفاده از این فلز مانند بهره‌مندی از مس در صنایع و ماشین آلات صنعتی، استفاده در ساخت خودروهای امروزی، استفاده در کشاورزی و پزشکی و.. تقاضا برای آن را همواره با افزایش مواجه کرده است.

از طرفی دیگر قیمت مس همیشه تحت عنوان شاخصی تاثیرگذار در قیمت تمام شده محصولات صنعتی مورد توجه فعالین اقتصادی بوده است. در این مطلب از بازار مس به بررسی عوامل تاثیر گذار در قیمت جهانی و داخلی مس می‌پردازیم.

مصارف و توزیع جهانی مس

قیمت مس تا حد زیادی تحت تاثیر اقتصاد جهانی است. این تاثیر به‌ دلیل کاربردهای گسترده آن در تمام بخش‌های اقتصاد مانند تولید و انتقال برق، ساخت و ساز، تجهیزات کارخانه و الکترونیک است. مس بهترین فلز غیر گران‌بها رسانای الکتریسیته است. در کابل های برق، ژنراتورها، موتورها و ترانسفورماتورها استفاده می‌شود. مس در منازل و ساختمان ها کاربردهای تزئینی و همچنین کاربردی در لوله ها و سیم کشی ها دارد. از دیگر کاربردهای مس می توان به ماشین آلات صنعتی یا وسایل نقلیه اشاره کرد.

مس برای طیف وسیعی از وسایل مورد استفاده در زندگی مدرن ضروری است. مس تقریباً در تمام دستگاه‌هایی که از قطعات و مدارهای الکتریکی استفاده می‌کنند، مورد نیاز است. علاوه بر این، پیشرفت‌ها در اینترنت اشیا(IoT)، هوش مصنوعی (AI) و فناوری‌های نوظهور، نیاز به قطعات الکترونیکی کارآمدتر و فشرده‌تر را افزایش می‌دهد که به نوبه خود باعث افزایش تقاضا برای مس می‌شود.

 بزرگترین ذخایر مس را می توان در شیلی، استرالیا، چین، جمهوری دموکراتیک کنگو، پرو، مکزیک و ایالات متحده یافت. این هفت کشور روی هم تقریباً بر روی 65 درصد از ذخایر مس جهان قرار دارند. شیلی و پرو بزرگترین صادرکنندگان سنگ مس هستند، در حالی که چین و ژاپن بزرگترین خریداران آن هستند.علاوه بر این کشورها، زامبیا بزرگترین صادرکننده مس خام است که کشور چین بخش اعظمی از صادرات این کشور را برای تولیدات خود تامین می‌کند.

نوسانات قیمت مس

قیمت مس تا حد زیادی تحت تاثیر اقتصاد جهانی است. این تاثیر به‌ دلیل کاربردهای گسترده آن در تمام بخش‌های اقتصاد مانند تولید و انتقال برق، ساخت و ساز، تجهیزات کارخانه و الکترونیک است. مس بهترین فلز غیر گران‌بها رسانای الکتریسیته است. در کابل های برق، ژنراتورها، موتورها و ترانسفورماتورها استفاده می‌شود. مس در منازل و ساختمان ها کاربردهای تزئینی و همچنین کاربردی در لوله ها و سیم کشی ها دارد. از دیگر کاربردهای مس می توان به ماشین آلات صنعتی یا وسایل نقلیه اشاره کرد.

مس برای طیف وسیعی از وسایل مورد استفاده در زندگی مدرن ضروری است. مس تقریباً در تمام دستگاه‌هایی که از قطعات و مدارهای الکتریکی استفاده می‌کنند، مورد نیاز است. علاوه بر این، پیشرفت‌ها در اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و فناوری‌های نوظهور، نیاز به قطعات الکترونیکی کارآمدتر و فشرده‌تر را افزایش می‌دهد که به نوبه خود باعث افزایش تقاضا برای مس می‌شود.

 بزرگترین ذخایر مس را می توان در شیلی، استرالیا، چین، جمهوری دموکراتیک کنگو، پرو، مکزیک و ایالات متحده یافت. این هفت کشور روی هم تقریباً بر روی 65 درصد از ذخایر مس جهان قرار دارند. شیلی و پرو بزرگترین صادرکنندگان سنگ مس هستند، در حالی که چین و ژاپن بزرگترین خریداران آن هستند.علاوه بر این کشورها، زامبیا بزرگترین صادرکننده مس خام است که کشور چین بخش اعظمی از صادرات این کشور را برای تولیدات خود تامین می‌کند.

مروری بر بازار مس

ارزش بازار جهانی مس در سال 2022 مقدار 335 میلیارد دلار برآورد شده است و انتظار می رود تا سال 2032 به 577 میلیارد دلار برسد که نشان دهنده نرخ رشد سالانه مرکب 6.2 درصدی در دوره 10 ساله است. مس را می‌توان به عنوان یک شاخص چرخه ای در نظر گرفت که منعکس کننده چشم انداز توسعه اقتصادی آینده است. در تاریخ اخیر مس سه مرحله متمایز وجود دارد:

  • دوران چرخه مس (قبل از 2002): در این دوره، تقاضا برای مس با تولید صنعتی هدایت می‌شد و قدرت آن به‌عنوان فشارسنج فعالیت اقتصادی برجسته شد و عنوان دکتر مس را به خود اختصاص داد.
  • عصر چین (2002-2018): در این دوره، تقاضا برای مس با رشد شتابان اقتصاد چین و شهرنشینی افزایش یافت. این دوره به “ابر چرخه کالا” معروف شد.
  • عصر اهداف خالص صفر (از سال 2018): در این دوره جدید، اهداف صفر خالص همراه با سیاست‌های دولت، تقاضا را از طریق انتقال انرژی همراه با شتاب در تقاضای مس هدایت می‌کند.

عوامل تاثیرگذار بر قیمت مس

قیمت مس غالباً متغیر بوده و بر اساس عوامل مختلف در معرض نوسان است. در این بخش، عوامل موثر بر قیمت مس و چگونگی تاثیر آنها بر چرخه کالا را مورد بحث قرار خواهیم داد.

عرضه و تقاضا

 اساسی‌ترین عامل موثر بر قیمت مس، تعادل بین عرضه و تقاضا است. زمانی که تقاضا از عرضه بیشتر شود، قیمت‌ها افزایش می‌یابد و زمانی که عرضه از تقاضا بیشتر شود، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند. تقاضا برای مس ناشی از رشد اقتصادی است، به ویژه در بازارهای نوظهور مانند چین و هند، و همچنین توسط پروژه‌های ساخت و ساز و زیرساخت در کشورهای توسعه یافته. در سمت عرضه، تولید مس در چند کشور مانند شیلی، پرو و ​​چین متمرکز است که می‌تواند منجر به اختلال در عرضه به دلیل اعتصابات کارگری، رویدادهای آب و هوایی یا بی‌ثباتی سیاسی شود.

به عقیده کارشناسان انتظار می‌رود تقاضا برای مس در بلندمدت به صورت تصاعدی رشد کند و انتظار می‌رود شکاف ساختاری بین عرضه و تقاضا به بالاترین حد تاریخی افزایش یابد. تقاضا برای مس در حال رشد است، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند ساخت و ساز، الکترونیک، وسایل نقلیه الکتریکی و انرژی های تجدید پذیر. در سمت عرضه، بازار مس دارای یک زنجیره تامین بسیار متمرکز است. این بدان معناست که مصرف کنندگان عمده جهان به‌شدت به چین متکی هستند. در نتیجه، پاسخ به استفاده/مصرف فزاینده مس به توسعه زنجیره تامین نه تنها از طریق تولید بلکه از طریق بازیافت نیز بستگی دارد.

شاخص‎‌های اقتصادی

شاخص‌های اقتصادی

 قیمت مس نیز تحت تأثیر شاخص‌های مختلف اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی، تورم و نرخ بهره قرار دارد. زمانی که رشد اقتصادی قوی باشد، تقاضا برای مس افزایش یافته و قیمت‌ها افزایش می یابد. برعکس، زمانی که اقتصاد کند می‌شود، تقاضا کاهش پیدا کرده و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند. تورم همچنین می‌تواند بر قیمت مس تأثیر بگذارد، زیرا تورم بالاتر می‌تواند قدرت خرید ارزها را کاهش دهد و منجر به تقاضای بالاتر برای کالاهایی مانند مس به عنوان ذخیره ارزش شود.

ذخایر مس عمدتاً توسط بورس فلزات لندن (LME)، بورس آتی شانگهای (SHFE) و بورس کالا (COMEX) پیگیری می شود. هر گونه افزایش یا کاهش در موجودی انبارهای این صرافی‌ها می‌تواند تاثیر بسزایی بر موجودی و قیمت جهانی مس داشته باشد. به عنوان مثال، در سال 2021، قیمت مس به دلیل ذخایر کم مس در LME و SHFE به رکورد بالایی رسید که نشان از عرضه محدود و تقاضای قوی برای مس داشت. به‌طور کلی موجودی‌های مس منعکس کننده تعادل بین عرضه و تقاضای مس است و نشان دهنده احساسات و انتظارات بازار است.

نرخ ارز

 قیمت مس به دلار آمریکا نقل می‌شود، به این معنی که نوسانات نرخ ارز می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیر بگذارد. هنگامی که دلار آمریکا تقویت می‌شود قیمت مس تمایل به کاهش پیدا می‌کند، زیرا برای خریدارانی که از ارزهای دیگر استفاده می‌کنند گران تر می‌شود. برعکس، زمانی که دلار آمریکا ضعیف می‌شود، قیمت مس تمایل به افزایش دارد، زیرا برای خریدارانی که از ارزهای دیگر استفاده می‌کنند ارزان‌تر است.

روابط تجاری جهانی

 روابط تجاری بین المللی نیز می‌تواند بر قیمت مس تأثیر بگذارد، به‌ویژه زمانی که تعرفه‌ها یا اختلافات تجاری بین کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده مس وجود دارد. به‌عنوان مثال، اعمال تعرفه بر واردات چین توسط ایالات متحده می‌تواند منجر به کاهش تقاضا برای مس از چین شود که می‌تواند منجر به کاهش قیمت ها شود.

نرخ بهره و هزینه‌های تولید

سیاست پولی و نرخ بهره بر هزینه تامین مالی شرکت‌های معدنی و اکتشافی تاثیر گذاشته و می‌تواند بر هزینه‌های تولید و در نتیجه بر قیمت مس تاثیر بگذارد. از طرفی هزینه‌های تولید معدن، حمل و نقل و فرآوری تاثیر مستقیمی بر قیمت مس دارد. افزایش بالقوه در هزینه انرژی، نیروی کار، تجهیزات و مقررات زیست محیطی می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد.

شرایط اقلیمی و ژئوپولیتیکی

حوادث آب و هوایی شدید مانند طوفان و خشکسالی می‌توانند بر تولید مس تأثیر بگذارد. شرایط ژئوپلیتیکی مانند بی ثباتی در کشورهای تولیدکننده نیز می‌تواند بر عرضه تأثیر بگذارد و منجر به نوسانات قیمت شود. مس یک فلز استراتژیک است که برای توسعه و امنیت کشورها ضروری است.

قیمت مس تحت تأثیر رویدادها و تنش‌های ژئوپلیتیکی معمولا بر تولید، مصرف، تجارت و تنظیم مس تأثیر می گذارد. عوامل ژئوپلیتیکی شامل مناقشات و همکاری کشورهای عمده تولیدکننده و مصرف کننده مس، تحریم‌ها و تعرفه‌های اعمال شده توسط دولت‌ها، توافقات و اتحادهای تشکیل شده توسط سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و جنبش‌ها و اعتراضات اجتماعی و زیست محیطی جامعه مدنی است. به عنوان مثال، در سال 2018 به دلیل تشدید جنگ تجاری بین آمریکا و چین که رشد اقتصاد جهانی و تقاضای مس را به خطر انداخت و اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران که باعث اختلال در عرضه شد، قیمت مس کاهش یافت.

نوآوری‌های تکنولوژی

پیشرفت‌های فناوری با تأثیر مستقیم بر تولید مس، مانند روش‌های استخراج و فرآوری کارآمدتر، می‌تواند بر عرضه و در نتیجه قیمت‌ها تأثیر بگذارد.

تحولات در بخش خودروهای الکتریکی

از آنجایی که مس به‌طور گسترده در وسایل نقلیه الکتریکی استفاده می‌شود، تحولات در این بخش، مانند تغییر در سیاست های تشویقی، پیشرفت‌های تکنولوژیکی و پذیرش رو به رشد بازار، می‌تواند از طریق افزایش تقاضا بر قیمت مس تأثیر بگذارد.

برای مثال سیاست افزایش تولید شرکت خودروسازی تسلا تا حد زیادی در آینده بر قیمت مس و بازار تاثیر خواهد گذاشت. قیمت مس تحت تأثیر عوامل متعددی است که می تواند بر عرضه و تقاضای فلز تأثیر بگذارد. این عوامل می‌توانند از تنش‌های ژئوپلیتیکی تا بلایای طبیعی متغیر باشند و می‌توانند پیامدهای مهمی برای سرمایه‌گذاران و مشاغل متکی بر مس داشته باشند.

محدودیت‌های زیست محیطی

نگرانی‌های زیست محیطی نیز می‌تواند بر قیمت مس تأثیر بگذارد، به ویژه در رابطه با معدن و تولید. مقررات با هدف کاهش اثرات زیست محیطی می‌تواند هزینه های تولید را افزایش دهند و فشار صعودی بر قیمت‌ها وارد کنند. برای مثال، محدودیت‌های استخراج معادن در مناطق خاص به‌دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی می‌تواند عرضه را محدود کرده و منجر به قیمت‌های بالاتر شود.

جمع‌بندی

به طور خلاصه، قیمت مس تحت تأثیر مجموعه پیچیده‌ای از عوامل است که می‌تواند بر عرضه و تقاضای فلز تأثیر بگذارد. قیمت مس تابع طیف وسیعی از عوامل از جمله عرضه و تقاضا، شاخص‌های اقتصادی، نرخ ارز، روابط تجاری جهانی و… است. درک این عوامل و چگونگی تأثیر آنها بر قیمت مس می‌تواند به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران کمک کند تا چرخه کالا را طی کنند و تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد خرید و فروش مس بگیرند.

درکل قیمت مس نسبت به شرایط اقتصادی جهانی حساس است. در طول دوره‌های رشد اقتصادی کشورهای مصرف کننده مانند ژاپن، تقاضا برای مس تمایل به افزایش دارد و قیمت‌ها را بالا می‌برد. برعکس، در زمان رکود اقتصادی، تقاضا ممکن است کاهش یابد و قیمت‌ها را پایین بی‌آورد.


حجت سلطانی نیم‌رخ

با نویسنده مقاله آشنا شوید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *